De groei die in veel bedrijfssectoren was ingezet, komt weer onder druk te staan, concludeert ABN AMRO in haar Sectorprognoses 2022. De transportsector heeft echter wel geprofiteerd van het herstel van de wereldhandel, de industriële productie en de koopdrift van consumenten in de eerste helft van 2021. De krimp in 2020 (-4,3 procent) is dit jaar goedgemaakt met een flinke groei (+8 procent). Doordat bedrijven hun voorraden willen aanvullen, heeft de sector het drukker dan ooit. ABN AMRO verwacht een verdere groei in 2022 (+3 procent).
De transportsector (exclusief personenvervoer) heeft sinds het najaar van 2020 sterk geprofiteerd van het herstel van de internationale handel, de industriële productie en de toegenomen koopdrift van consumenten. De krimp in 2020 van ruim 4 procent wordt in 2021 ruimschoots goedgemaakt met een geschatte groei van maar liefst 8 procent. Mede doordat veel ondernemingen in de industrie en de handel hun voorraden proberen aan te vullen heeft de transportsector het momenteel drukker dan ooit. De op zondag 19 december begonnen harde lockdown leidt tot een sterke stijging van online bestelde producten, waardoor ook de vraag naar pakketbezorging sterk toeneemt. Veel ondernemers kunnen daardoor momenteel hun tarieven verhogen.
Het komende jaar neemt de enorme druk op logistieke ketens naar verwachting langzaam af, waardoor ondernemers de aandacht kunnen richten op de nodige verduurzaming. Dankzij de snelle groei van de economie verwacht ABN AMRO toch nog een groei van de sector van 3,0 procent in 2022. Met name de binnenvaart en het goederenwegvervoer profiteren van de verwachte groei van de bouwproductie.
De voornaamste belemmering voor verdere groei is het tekort aan arbeidskrachten: ruim een op de drie transportondernemingen wordt daardoor belemmerd in de bedrijfsvoering. In gesprekken met onze zakelijke klanten horen we telkens dat het nog nooit zo moeilijk is geweest voldoende personeel te vinden. Met name het tekort aan vrachtwagenchauffeurs is nijpend, zoals we in juli al constateerden. Inmiddels bevestigen de cijfers dat het tekort groter is dan ooit. Zoals verwacht is het chauffeurstekort ook nog eens verder toegenomen. Inmiddels zijn er circa 10.000 openstaande vacatures en kampt ruim de helft van de ondernemers in het goederenwegvervoer met een tekort aan arbeidskrachten. Het lijkt erop dat met het economisch herstel het structurele tekort aan arbeidskrachten van voor de pandemie in volle hevigheid is teruggekeerd. Het aantrekken en vasthouden van goed personeel is de komende jaren dus van groot belang. De krapte op de arbeidsmarkt leidt ook tot stijgende loonkosten, die ondernemers zullen moeten doorberekenen.
De sterke ontregeling van toeleveringsketens en de enorme vraag naar goederen hebben geleid tot recordtarieven in de zeevaart. Ondernemingen die goederen laten verschepen, ook wel verladers genoemd, klagen steen en been over de grote vertragingen in de levering en de bizarre tarieven en dito winsten van de reders. Verladers willen graag snel hun lading verschepen, zeker omdat er tekorten zijn aan allerlei grondstoffen, materialen en producten. De capaciteit van de containervaart is echter beperkt. Dit leidt ertoe dat verladers tegen elkaar opbieden om zo snel mogelijk een felbegeerde plek op een containerschip te bemachtigen. De containermarkt speelt een grote rol in de wereldhandel en in de wereldeconomie. Volgens een rapport van de United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD) kunnen de hoge containertarieven in 2022 leiden tot een stijging van 1,5 procent van de wereldwijde consumentenprijzen.
In de markt klinken geluiden dat de recordhoge containertarieven het ‘nieuwe normaal’ zouden zijn. Die kans is echter klein, aangezien de tarieven vooral worden opgestuwd door tijdelijke factoren. Allereerst is de balans tussen vraag en aanbod verstoord doordat de vraag naar goederenvervoer sterk is toegenomen. Dit komt onder andere doordat ondernemingen na de schok aan het begin van de coronacrisis hun voorraden weer moeten opbouwen. Ook geven consumenten veel meer geld uit aan goederen. Vanwege het coronavirus besteden consumenten minder aan horeca, evenementen en reizen en bestellen ze massaal spullen online. De omikron-variant lijkt roet in het eten te gooien, maar naar verwachting gaat de pandemie ooit voorbij, waardoor de vraag naar goederenvervoer kan normaliseren. Een andere tijdelijke factor is de sterke ontregeling van toeleveringsketens door lockdowns in fabrieken en haventerminals in met name Azië. Ook deze verstorende factor speelt nog een grote rol. Zo besloot de laatste weken China in diverse miljoenensteden tot gedwongen sluitingen van fabrieken. Ook zouden eventuele renteverhogingen door centrale banken kunnen leiden tot een afvlakking van de mondiale economische groei, waardoor ook de groei van de wereldhandel en de vraag naar containervervoer kunnen afvlakken. Op korte termijn worden toeleveringsketens dus voortdurend ontregeld, maar daarna, misschien al in de loop van 2022, kan de containermarkt in rustiger vaarwater komen, waardoor de tarieven kunnen dalen.
Investeringen in duurzaamheid worden de komende jaren aantrekkelijker dankzij nieuw overheidsbeleid. De coalitie trekt de komende jaren veel geld uit voor de transportsector. Vanaf 1 juni kunnen ondernemers tot 40 procent van de meerkosten van een elektrische vrachtwagen vergoed krijgen. De subsidie komt bovenop de Milieu-investeringsaftrek (MIA), die in 2022 stijgt, waardoor investeringen in bijvoorbeeld elektrische vrachtwagens ook fiscaal nog aantrekkelijker worden. Ook voor infrastructuur trekt de coalitie de portemonnee. Zo wordt de aanleg van laadinfrastructuur versneld en komt er structureel 1,25 miljard euro beschikbaar voor het wegwerken van achterstallig onderhoud aan wegen, spoor, bruggen en vaarwegen.
