Staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu heeft bevestigd dat de zero-emissiezones in veertien gemeenten op 1 januari 2024 definitief van start gaan. Ondanks aanhoudende zorgen van ondernemers en verschillende Kamerleden, houdt de staatssecretaris vast aan de invoering. Een boetevrije periode van zes maanden moet zorgen voor een soepele overgang.
Tijdens een Kamerdebat woensdag spraken meerdere fracties hun zorgen uit over de haalbaarheid voor ondernemers. Vooral kleine bedrijven zoals bloemisten, bakkers en loodgieters hebben moeite met de hoge kosten van elektrische voertuigen en de complexiteit van ontheffingen. De VVD drong aan op betere monitoring van de impact en stelde voor elke twee maanden aan de Kamer te rapporteren over de gevolgen voor ondernemers. Dit voorstel werd door de staatssecretaris als ‘overbodig’ bestempeld, omdat er al op monitoring wordt ingezet.
Ondernemersorganisaties hebben eerder dit jaar al hun zorgen geuit over de invoering. Volgens cijfers van de staatssecretaris kan 85 procent van de ondernemers voldoen aan de eisen, mede door beschikbare subsidieregelingen en ontheffingsmogelijkheden. De overgebleven 15 procent valt echter “tussen wal en schip”, aldus critici. De staatssecretaris heeft toegezegd dat geen enkele ondernemer in de problemen mag komen en beloofde maatwerkoplossingen waar nodig.
GroenLinks en PvdA benadrukten het belang van de zero-emissiezones voor de volksgezondheid. Nederland heeft een van de slechtste luchtkwaliteitscores in Europa. Jaarlijks overlijden 23.000 mensen voortijdig door luchtvervuiling, en de kosten voor de gezondheidszorg bedragen miljarden. “De zones zijn een belangrijke stap naar schonere steden en een gezondere samenleving”, aldus GroenLinks-Kamerlid De Hoop.
Ondertussen blijft de weerstand groot. PVV en DENK noemden de plannen ‘onhaalbaar’ en ‘desastreus’ voor kleine ondernemers. De PVV stelde zelfs een motie voor om de invoering tot 2029 uit te stellen, maar dit werd door de staatssecretaris ontraden. Gemeenten hebben volgens hem ook al te kennen gegeven dat uitstel voor hen niet bespreekbaar is.
De discussie over zero-emissiezones blijft hiermee politiek beladen. Waar sommige partijen pleiten voor uitstel of aanpassingen, wijzen anderen op de noodzaak om klimaat- en gezondheidsdoelen te behalen. De staatssecretaris benadrukte dat hij blijft samenwerken met gemeenten om ondernemers zo goed mogelijk te ondersteunen tijdens de overgangsperiode.
Volgens de NOS blijft de Kamer verdeeld, maar zal er geen koerswijziging meer plaatsvinden. Gemeenten krijgen de regie over de uitvoering van de zones, waarbij lokale invulling kan verschillen. Ondernemers die niet tijdig kunnen voldoen aan de regels, kunnen rekenen op een boetevrije periode en maatwerkondersteuning. Staatssecretaris Jansen benadrukte nogmaals dat hij in gesprek is en blijft met gemeenten en stakeholders en dat er vanaf 1 januari de invoering van zero-emissiezones permanent gemonitord zal worden. Rapportage aan de Kamer is daarbij vanzelfsprekend, aldus Jansen.
Op dinsdag 17 december wordt er nog gestemd over de tijdens het debat ingediende moties, maar de verwachting is dat die geen struikelblok meer zullen zijn voor invoering.
