De explosief stijgende gas- en elektriciteitsprijzen kosten het Nederlandse bedrijfsleven dit jaar naar schatting 22 miljard euro extra. In eerste instantie zijn het de ondernemers met variabele energiecontracten die met de prijsstijgingen te maken krijgen. Zodra de tarieven vanwege de oorlog in Oekraïne verder oplopen en mogelijk nog lang hoog blijven, worden meer ondernemingen geraakt. In sommige branches wordt de winst weggevaagd. Daarnaast hebben de hoge prijzen effect op de groeiverwachtingen van de branches. Dat meldt ABN Amro in haar nieuwe sectorprognoses voor 2022.
Voor de sector Transport & Logistiek kunnen de gevolgen van de oorlog in Oekraïne groot zijn. De meeste ondernemingen hebben vooral last van de sterk stijgende brandstofprijzen. De tarieven voor scheepvaart zijn hoog, waardoor duurdere stookolie niet direct grote gevolgen heeft voor de marges. Op korte termijn staan vooral de marges in het wegvervoer onder druk. De adviesprijs van diesel steeg van zo’n 1,85 euro in januari naar circa 2,30 euro in maart. Veel wegvervoerders hebben een brandstofclausule in het contract opgenomen, waardoor stijgende brandstofkosten kunnen worden doorberekend aan de opdrachtgever. Vaak kan de prijs echter slechts een keer per maand of per kwartaal worden aangepast. Door de buitengewoon snelle stijging van de dieselprijs moeten veel transportbedrijven de snel stijgende kosten voorfinancieren. Voor veel wegvervoerders maken de brandstofkosten zo’n 15 tot 30 procent uit van de totale kosten. Ook pakketbezorgers, die relatief weinig aan brandstof besteden omdat ze weinig kilometers maken, hebben last van de stijgende dieselprijs. DHL en DPD verhoogden daarom begin maart al de prijs voor de bezorging van een pakketje met 4 tot 18 cent, zo meldde De Telegraaf.
Voor sommige ondernemingen komt de oorlog heel dichtbij, vooral voor bedrijven die actief zijn in Oekraïne. Bij het begin van de invasie bevonden bijvoorbeeld vrachtwagens die in Oekraïne waren zich plotseling in een oorlogsgebied. De eerste zorgen gingen daarom uit naar de veiligheid van de chauffeurs. Daarnaast zijn veel Oekraïners voor Nederlandse transportbedrijven werkzaam, bijvoorbeeld als vrachtwagenchauffeur. Veel Oekraïners zijn teruggegaan naar hun eigen land om familieleden te evacueren of om hun land te verdedigen. In de scheepvaart zijn zowel veel Oekraïners als Russen werkzaam, wat kan zorgen voor spanningen op de werkvloer.
De oorlog leidt tot flinke ontregeling van transportketens. Zo zijn de exportrestricties op zogenoemde dual use-goederen – producten die ook voor militaire doeleinden kunnen worden gebruikt – uitgebreid, waardoor de douane extra controles uitvoert op lading met bestemming Rusland. Dit leidt tot vertraging in havens. Een aantal grote reders, waaronder MSC en Maersk, hebben besloten voorlopig geen industriële producten meer naar Rusland te vervoeren. Vanwege de gevechten liggen de zeevaart en luchtvaart naar Oekraïne geheel stil. Wegvervoer naar Oekraïne is riskant. De luchtvracht naar Rusland ligt stil vanwege sancties. Vervoer per vliegtuig is nog wel mogelijk via Turkije en het Midden-Oosten. Ook het treinverkeer over de ‘nieuwe zijderoute’ van China naar onder andere Nederland, die deels door Oekraïne loopt, is door de oorlog ontregeld.
De oorlog zou grote gevolgen kunnen hebben voor de Rotterdamse haven. Zo’n 10 procent van de overslag is aan Rusland gelieerd. Het betreft containers, maar bijvoorbeeld ook olie, steenkool en staal. De binnenvaart zou vanwege de hoge gasprijs meer steenkool te vervoeren kunnen krijgen. Ook eventuele macro-economische gevolgen kunnen effect hebben op de transportsector. Voor de Nederlandse economie verwacht ABN AMRO ten opzichte van 2021 een groei van 3,1 procent, omdat de economische activiteit sinds het vierde kwartaal van 2021 op een hoog niveau ligt en dit jaar nauwelijks wordt gehinderd door coronamaatregelen. Vooralsnog verwacht ABN AMRO dat de transportsector in 2022 groeit met 2,5 procent.
